Pratik Felsefe Atölyeleri

Felsefe yapmak ne demek ?

Felsefe tarihiyle ilgilenmek ve felsefe yapmak, iki ayrı şeydir. Birincisi düşünce tarihini öğrenmek ve felsefenin teorik bilgi alanları üzerine düşünmektir. Felsefe yapmak, düşüncelerin hayatta bilinçli bir biçimde sınanması veya tecrüblerin bilinçli bir biçimde kavramsallaştırılmasıdır. Felsefenin hem teorik, hem pratik alanlarından bazıları, doğrudan insan yaşamını etkileyen gündelik meselelerle ilgilidir. Felsefe her konu üzerine etraflıca düşünmemizi sağlayan sorular sormayı ve bakış açıları geliştirmeti öğretir. Bir konuya birden fazla bakış açısı geliştrimeye başladığımızda, bize uygun olanın neden uygun olduğunu daha farkındalıklı yaşama şansımız olur. Hatta yer yer, davranışlarımızı belirleme özgürlüğü de doğar. Bize ve başkalarına iyi gelen ve gelmeyen şeyleri ayırt etmemize, hayatımızda olanlara karşı anlayış geliştirmemize, varoluşumuzu anlamlandırmamıza, yaşadıklarımızı bilinçli bir biçimde sorgulamamıza, yorumlamamıza ve endimize uygun bir yöne doğru ilerlememize yardımcı olur.

Felsefe yapmak yalnızca zihinsel yani teorik düşünsel bir faaliyet değildir. Tüm bedeni ve duyguları da kapsayan, deneyimlerimizde köklenen, bilincin tüm içeriğini kullanarak düşünmeye yol açan bir eylemdir.

Pratik felsefe atölyeleri, felsefi düşünme yöntemlerini ve içeriklerini hayatın içinden soru(n)larla buluşturur. Kazanılan yeni bakış açıları ve sorgulama yöntemlerinin, günlük yaşantımıza uygulanmasını amaçlar. Bu da, atölye sonrasında da, gündelik hayatta kendimize mesafe almamıza ve daha farkındalıkla hareket etmemize katkı sağlar.

Bunun için atölyelerde, savunulan görüşlerin hangi varsayımlara ve inançlara dayandığını; bu düşüncelerin ne tür duygular, davranışlar ve tepkiler beslediğini birlikte sorgularız ve tartışırız.

Başka bir deyişle, eleştirel düşünme yeteneğimizi geliştiririz. Bu sorgulayıcı ya da eleştirel bakış açısı, yargılarımız, inançlarımız, davranışlarımız ve duygularımız arasındaki bağlantıları açığa çıkarır ve dünyaya nasıl baktığımızı anlamamıza yardımcı olur.

Bilinçsizce içselleştirdiğimiz inançları ve koşullanmaları bilinçli bir şekilde sorgulamak, anlam dünyamızın yeniden şekillenmesine neden olur, yeni anlamlandırma süreçlerine kapı açar.

Bu atölyelerde muhakeme yeteneğimizi, sezgimizi, hayal gücümüzü, dikkatimizi ve yaratıcılığımızı birlikte kullanırız. Görmediğimiz bağlantıları kurmaya, seçtiğimiz kelimelerin anlamları üzerine düşünmeye, düşüncelerimizi kavramsallaştırmaya ve fikilerimizin gündelik hayatımıza nasıl katkıları olduğunu netleştirmeye çalışırız.

Atölyeler, Sokratik diyalog yöntemine dayanır. Sorular, katılımcıların kendilerine mesafe almalarına ve daha bilinçli, anda ve taze bir bakışla düşünmelerine teşvik eder. Bu sorgulama yöntemiyle gelişen bir sohbet, başka bakış açılarını keşfetmemize; böylece kör noktalarımızı ve sorgulanmamış varsayımlarımızı fark etmemize yardımcı olur.

Varoluşa dair bir mesele karşısında tek bir doğru cevaba ulaşmak yerine, meseleyi daha geniş kapsamlı değerlendirmemize böylece, mesele karşısında kendimizi bilinçli bir şekilde konumlandırmamızı ve düşünülmüş kararlar almamızı sağlar.

Eleştirel bakış açısı geliştirmek bize ne kazandırır ?

Pratik felsefe atölye çalışmaları olsun, bireysel felsefi danışmanlık seansları olsun, yaptığımız çalışmalar, sağlıklı bir şekilde eleştirel bir bakış açısı geliştirmemize yol açarlar. Kendini ve başkalarını yerden yere vurmak ve dünyadaki eksiklikleri ve hataları sürekli işaret etmek, eleştirel bir bakış açısına sahip olmak demek değildir. Eleştirel bakış açısı geliştirmek, olanları ve olayları, bütünlüklü, nüanslı, incelikli bir şekilde, barındıkları çelişkilerle değerlendirebilmek ve değerlendirme yaparken, ne gibi hata paylarımızın ve eksiklerimızın olabileceğini hesaba katmaktır.

–Bilgimizin sınırlarının daha çok farkına varırız. Bu farkındalık, zamanla bilgisizliğimizle, hatalarımızla ve bilinmezlikle daha barışık olmamıza yardımcı olur. Anlayışımız geliştikçe, kendimize karşı daha nazik ve daha dürüst bir biçimde davranırız ve kendimizi adaletsizce yargılamak yerine, merakla sorgulamaya başlarız.

–Başkalarıyla kurduğumuz iletişimde yeni yaklaşımlar ve daha derin bir anlayış geliştiririz. Yeni bakış açılarından beslenmek, alışıldık düşünce kalıplarının dışına çıkmamıza ve anlam dünyamızı zenginleştirmemizi sağlar. Başkalarına karşı daha anlayışlı olmamızı, daha sağlıklı sınırlar çizmemizi kolaylaştırır.

–Varsayımlarımızdaki hataların, nasıl yanılsamalara, korkulara, endişelere ve tepkilere yol açtığını fark ederiz. Bu farkındalık, yeni bakış açıları ve yeni davranışlar geliştirmemize alan açar.

Bu da hem zihinsel hem duygusal anlamda bizi daha esnek, daha canlı ve daha farkındalıklı kılar. Bu düşünme pratiği, bakış açımızı dönüştürebilir ya da netleştirebilir. Veya bize uymasa bile, farklı görüşlere, inançlara ve bakış açılarına anlayış geliştirmemize yardımcı olur.

Atölyelere kimler katılabilir ?

Fransa’da yaşadığım için, Türkçe yürüttüğüm atölyeleri zoom üzerinden çevrimiçi gerçekleştiriyorum. Dünya genelinde türkçe konuşan gençlere ve yetişkinlere yöneliktir. Canlı olarak yapabildiğim zaman, 8 yaşından itibaren farklı yaş gruplarına yönelik atölyeler düzenliyorum.

Atölyeler, düşünmeye ve kendini sorgulamaya açık, farklı bakış açılarını dinlemeye ve kendi düşüncelerini paylaşmaya istekli herkese hitap eder. Felsefe okumuş olmanız ya da felsefe tarihi hakkında bilginiz olması gerekmez. Filozofların rehberliğinde düzenlediğim atölyeler için içerikler hazırlıyorum ve filozofları tanıtıyorum.

Başlangıç Sorularına Örnekler

Yaratıcı olmak ne demektir ?
Karar vermek bir şeyden vazgeçmek midir ?
Hayal gücümüz, bize zarar verebilir mi ?
Tiye almak, alay etmek midir ?
Gerçek ihtiyaçlarımızı nasıl ayırt ederiz ?
Mutlu olmak, hep pozitif düşünmek ve iyi hissetmek midir ?
Farklı dostluk biçimleri nelerdir ?
Özgür olmak, istediğimizi yapmak mıdır ?
Kendin olmak (otantik olmak) ne demektir
Müziğin varoluşumuza etkileri nedir ?
Sanat yaşantımıza yön vermemize nasıl katkı sağlar ?
Önyargılarımız ne işe yararlar ?
Meraklı olmak, olumsuz bir özellik midir ?
Kendimize yalan söylememiz mümkün müdür ?
Empati öğrenilebilir mi?
Affetmek, her şeyi kabul etmek midir?
Hata yapmaktan neden korkarız ?
Şiddet haklı gösterilebilir mi ?
Farklılıklarımız bize ne kazandırır ?
Mutluluğumuz ne ölçüde kendi elimizdedir ?
hayallerimiz kendimizi tanımamıza nasıl katkı sağlar ?
Oyun oynamak hayatımıza ne katar ?
Kadın ya da erkek olmak ne anlama gelir?
Almakta ya da vermekte neden zorlanırız ?
Kendim olmamayı seçebilir miyim ?
Neden yanılırız ?
Doğa derken ne kast ederiz ?
Korkmak bize ne kazandırır, ne kaybettirir ?
Kendine güvenmek ne demek ?
“Doğayla uyum içinde yaşamak” ne demektir
Neyden utanırız ?
Maceralara ihtiyaç duyar mıyız ?
Kararlarımızın arkasında durmakta ne zaman zorlanırız ?
Seçim yapmak neden zordur ?
Yapıcı şüphecilikle, yıkıcı şüphecilik arasındaki farklar nedir
Hayatımıza nasıl anlam katabiliriz ?
Yalnızlık ve tek başınalık arasındaki farklar nedir ?
Başkalarına koyduğumuz sınırların hangileri bizi korur, hangileri bizi sınırlar?
Her zaman doğruyu söylemek zorunda mıyız
Kendine güven, kendini tanımanın önünde bir engel olabilir mi?

Pratik felsefe atölyeleri için soru üretebileceğimiz ana kavramlardan bazıları:

Kendimizi, başkalarını ve dünyayı tanımaya dair:

Özgürlük – Mutluluk – Bağımsızlık – Kimlik – Benlik – Bilinç – Yanılsamalar – Merak – Sınırlar – Cesaret – Beden – Öz sevgi – Öz saygı – İhtiyaçlar – Arzular – Yargılar – Duygular – Önyargılar – Bilmek – Anlayış geliştirmek – Farkındalık kazanmak – Yaratıcılık – Yaşam – Şüphe – Kaygı – Güven – İdealler – Hedefler – Çaba – Şöhret – Güç – Kuvvet vs.

İlişkiler üzerine:

Olmak ve görmek – Özgünlük – Dostluk – Empati – Yargılar – Önyargılar – Bağışlama – Vermek ve Almak – Diyalog kurmak – Güven – Bağlılık – Söz vermek – Beklentiler – Hayal kırıklıkları – Anlayış – Eşitlik – Hakkaniyet – Farklılık – Benzerlik – Saygı – Özgecilik – Bencillik – Sorumluluk – İyilikseverlik – Hoşgörü – Karşılıklı bağımlılık – Birlikte evrimleşmek vs.

Hayat üzerine:

Anlam – Hafıza – Macera – Oyun – Yolculuk – Savaş ve barış – Sanat – Müzik – Adalet – Haklar – Mutluluk – Ölüm – Yas – Hastalık – Yaşlılık – Emeklilik – Çalışmak – Zaman – Ekoloji – Doğa – Canlılar – Yaşam – Güzellik – Doğallık – Düşler – Para – Güç ve kuvvet – Deneyim – Umut – İyilik ve kötülük – Hakikat – Değerler – Şüphe – Kabullenme – Direnç (ya da dayanıklılık) – Hafiflik – Normlar – Kurallar – Sıradanlık – Teknoloji – İlham vs.